PL | EN
Serwis wykorzystuje pliki cookies.
Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na wykorzystywanie plików cookies.
Polityka prywatności
*Z wyjątkiem niezbędnych
Centrum Folkloru Polskiego Karolin

Czego szukasz?

„Mazowsze” to jeden z największych na świecie zespołów artystycznych, który od blisko 75 lat prezentuje stylizację polskiego folkloru w postaci widowiska muzycznego zawierającego elementy muzyki i tańca. Motywy ludowe oraz charakterystyczne dla danych regionów figury taneczne stanowią podstawę budowania poszczególnych suit ze zgrabnie skomponowaną choreograficzną opowieścią. Nazwa wywodzi się od centralnego regionu Polski – Mazowsza, jednak repertuar zespołu szybko rozszerzył się o folklor innych regionów. „Mazowsze” stało się fenomenem i zyskało tytuł Ambasadora Kultury Polskiej.

Historia Założyciele Kostiumy Nagrody Recenzje

Kostium z regionu Opoczna

Zasięg występowania stroju opoczyńskiego został określony podczas badań terenowych przeprowadzonych przez Janinę Krajewską w latach 1949-1955. Obejmował on tereny lewobrzeżnej Pilicy z ośrodkami w Rzeczycy i Sierzchowach, po Rawę Mazowiecką i Lubochnię, a na prawym brzegu granicę wyznaczały miejscowości: Smardzewice, Opoczno, Drzewica i Odrzywół. Teren na których ukształtował się strój opoczyński, należał do słabo uprzemysłowionych, a podstawę utrzymania ludności stanowiło rolnictwo i hodowla zwierząt. Największy rozwój stroju opoczyńskiego nastąpił w okresie pouwłaszczeniowym i trwał do pierwszej wojny światowej. Przemiana stroju w ostatnich stu pięćdziesięciu latach dotyczy przede wszystkim kolorystyki, technik tkackich haftu i zdobienia.
Kostium opoczyński był pierwszym kostiumem zaprezentowanym przez zespół „Mazowsze” podczas premiery w Teatrze Polskim w Warszawie, 6 listopada 1950 roku.

Kostium męski
Charakterystycznym elementem męskiego kostiumu opoczyńskiego jest lejbik (kamizelka) i portki (spodnie), wykonane z wełnianych, pasiastych tkanin o intensywnych kolorach. Nakryciem wierzchnim jest biała sukmana wykonana z wełnianej tkaniny, wykończona czarnymi tasiemkami i przewiązana wełnianym pasem. Za nakrycie głowy służy maciejówka w kolorze chabrowym.

Kostium damski
Podstawowym elementem kobiecego kostiumu opoczyńskiego jest kiecka w kolorze wiśniowym, różowym, zielonym i niebieskim. Spódnica kiecki zdobiona jest odszyciem dolnej krawędzi i naszyciem kilku rzędów aksamitki. Zapaska również wykonana jest z wełnianych pasiastych tkanin, a kolorystyka wyraźnie kontrastuje z resztą stroju. Nakryciem głowy jest wełniana chusta.

Galeria

1/4

Kostium z regionu Sieradzkiego

W centralnej Polsce, w granicach obecnego województwa łódzkiego, ubiór sieradzki noszony był powszechnie na przełomie XIX i XX wieku. Przez ten obszar przepływa rzeka Warta oraz jej górny prawobrzeżny dopływ – Widawka, wraz z rzekami Grabią i Niecieczą. Miejscowości które znajdują się na tym terenie to: Łask, Zduńska Wola, Pabianice, Warta i Sieradz. To właśnie od tego ostatniego miasta wzięła się nazwa stroju.

Rozwój stroju Sieradzkiego to połowa XIX wieku, po czasach uwłaszczenia. Proces zanikania stroju męskiego i kobiecego, odbywał się stopniowo. Jako pierwszy przestał być noszony strój męski. Najdłużej zachował się w okolicach Sieradza i Widawy, aż do lat pięćdziesiątych XX wieku.
Premiera kostiumu Sieradzkiego w zespole „Mazowsze” odbyła się w Paryżu, podczas koncertu w 1954 roku.

Kostium męski
Najważniejszym elementem męskiego kostiumu sieradzkiego jest lejbik i spencerek. Lejbik to kamizelka uszyta z trzech kawałków materiału. Spencerek to kaftan z długimi rękawami szyty z wełnianych, pasiastych tkanin samodziałowych, w prążki. Spodnie wykonane są z wełnianego pasiaka koloru zielonego, modrego i czerwonego, a nakryciem głowy męskiej jest tradycyjna czapka – maciejówka.

Kostium kobiecy
Ważnym elementem kostiumu kobiecego jest wełniak i sukienka. Wełniak to spódnica wykonana z wełnianego pasiastego materiału wykończona tasiemkami z aksamitu. Sukienka wykonana również z pasiastej wełnianej tkaniny. Na suknię zarzuca się pasiastą chustę z frędzlami. Fartuch wykonany z wełnianej tkaniny samodziałowej. Nakryciem głowy pań jest wiązana chusta, wykończona frędzlami.

Galeria

1/6

Kostium z regionu Urzecza (wilanowski)

Kostium, który w zespole „Mazowsze” umownie określamy mianem wilanowskiego, jest stylizacją stroju noszonego dawniej w zachodniej części Mazowsza, zwanej Polnym, czyli na obszarach rozciągających się na lewym brzegu Wisły, położonych na południe i południowy zachód od Warszawy, takich jak Błonie, Czerniaków, Ujazdów, Ołtarzew, Powsin, Powsinek, Raszyn, Wilanów, Służew, Zawady.
Jeszcze w połowie XIX wieku mieszkańcy osad i wsi nosili odzież tradycyjną. Byli oni dosyć zamożni w stosunku do swych sąsiadów. Utrzymywali się nie tylko z uprawy roli, ale przede wszystkim z handlu produktami rolnymi, a bliskość miasta powodowała, że był to bardzo intratny interes. Zasobność ludności, sąsiedztwo z Warszawą i pałacem w Wilanowie miały silny wpływ na miejscowy ubiór.
Strój kobiecy i męski wyszedł z powszechnego użycia na przełomie XIX i XX wieku. Jako pierwsi przestali go nosić mężczyźni, kobiety i tym razem były bardziej konserwatywne.
Kostium wilanowski w zespole „Mazowsze” po raz pierwszy zaprezentowany był w 1980 roku podczas trasy koncertowej we Francji.
Od 2014 roku jest koncertowym strojem Orkiestry Symfonicznej zespołu.

Kostium męski
Kostium z nadwiślańskiego Urzecza (wilanowski) męski składa się z granatowej wełnianej sukmany, zapinanej dwurzędowymi guzikami, obszyty na czerwono kołnierzem, mankietami i bawełnianą podszewką. Całość wykończona jest błękitnym sznurkiem. Kaftan kostiumu wykonany jest z wełnianych tkanin, z czerwonym kołnierzem. Spodnie uszyte są z tkaniny wełnianej, o prostym kroju, z zakładkami w pasie. Całość kostiumu uzupełnia długi, wełniany, czerwony pas.

Kostium kobiecy
Podstawowym elementem kobiecego kostiumu wilanowskiego jest gobelinowy gorset z kaletkami. Spódnica wykonana z wełnianej tkaniny o strukturze żakardowej, wykończona jest czarną gipiurą. Koszulę i chustę zdobią charakterystyczne czarne hafty o motywach roślinnych. Fartuch wykonany jest z tiulu, ozdobiony białym haftem.

Galeria

1/6

Kostium z regionu Kurpie Białe

Kurpie to nazwa regionu etnograficznego zlokalizowanego na terenie dwóch mazowieckich puszcz: Białej i Zielonej oraz jego rdzennych mieszkańców.
Okolice Puszczy Białej były dość wcześnie zasiedlone, a jej obszar leżący w widłach Bugu i Narwi, dzieli się na dwie części, których granice wyznaczają różne cechy kultury tradycyjnej. Pierwsza, południowo-zachodnia, obejmuje obszar wokół Pniewa, Obrytego, Woli Mystkowskiej i nosi nazwę pułtuskiej. Druga, północno-zachodnia, to grupa ostrowska, a jej centralne punkty stanowią Braniszczyk, Poręba i Osuchowa.
Ubiór na obszarze Puszczy Białej przetrwał do dziś w znikomym stopniu. Jedynie w części pułtuskiej strój kobiecy noszono niemal do drugiej wojny światowej, a w latach trzydziestych XX wieku przeszedł on wręcz proces odnowy. Natomiast ubiory tradycyjne grupy ostrowskiej wyszły z powszechnego użycia już w pierwszych latach XX w. Bezwzględnie zadecydowały o tym trudne warunki życia i niski jego poziom, co zmuszało ludność do kupowania taniej odzieży przemysłowej.
Kostium powstawał w latach 1950 -1951 i jest używany na scenie do dzisiaj.

Kostium męski
Kurpiowski kostium męski to wełniana kamizelka, przewiązana tkanym pasem oraz spodnie uszyte z wełnianej pasiastej tkaniny w kolorystyce ziemi. Całość uzupełnia stylizowana koszula z haftami.

Kostium kobiecy
Podstawowym elementem kostiumu kobiecego jest kitla, czyli sukienka ze stanikiem, wykonana z wełnianej tkaniny w pionowe paski, w kolorystyce kilku odcieni zieleni, różu i beżu. Fartuch zrobiony jest z wełnianej tkaniny w poziome paski. Wykończenie sukienki i fartucha jest bardzo dekoracyjne. Efekt uzyskuje się poprzez ręczne naszycie szklanych słomek. Koszula kobieca ozdobiona jest czerwonym haftem z motywami półkola, a sam wzór wykończony koronką. Na głowie kobiety znajduje się wełniana chustka.

Galeria

1/5

Kostium z regionu Kurpie Zielone

Puszcza położona bardziej na północ nazywana jest Zieloną, Myszyniecką lub Kurpiowską. Od wschodu jej granice wyznacza rzeka Pisa, na południu Narew, na południowym zachodzie dolny bieg rzeki Omulew, na zachodzie zaś środkowy bieg rzeki Orzysz. Na północy za dawną granicą z Prusami puszcza zmieniła nazwę na Puszczę Piską. Mieszkańcy Puszczy Zielonej nazywali siebie Puszczakami, Puszczynami, niekiedy Puszczykami. Głównym źródłem utrzymania mieszkańców było bartnictwo, myślistwo i rybołówstwo.
Ubiór noszony przez Kurpiów, zarówno codzienny jak i odświętny, był prosty, szyty prawie całkowicie z lnianych i wełnianych samodziałów. W stroju męskim dominowała barwa brązowa zbliżona do koloru kory sosnowej, w kobiecym zaś czerwona i zielona.
Kostium w zespole „Mazowsze” został zaprezentowany po raz pierwszy publiczności w 1952 roku.

Kostium męski
Ważnym elementem kostiumu jest letniak, nazywany spencerem, wykonany z czerwonej, wełnianej tkaniny. Całość jest odszyta z czarnej wełnianej tkaniny, na której umieszczone są hafty. Spodnie uszyte są z białej, wełnianej tkaniny, zawsze wpuszczane w buty zwane cholewiakami. Po bokach spodni znajduje się czerwona, wełniana tasiemka z haftami. Nakryciem głowy panów jest czarny kapelusz.

Kostium damski
Charakterystycznym elementem stroju jest czółko wykonane z czarnego aksamitu, ozdobione kwiatkami i dekoracyjną pasmanterią. Gorset wykonany jest z jedwabnej tafty o tradycyjnym kroju, wykończony czerwoną lamówką i ozdobnymi guzikami. Spódnica występuje w kontrastującym do gorsetu kolorze. Uszyta jest z wełnianej tkaniny, wykończona ozdobnymi, bawełnianymi tasiemkami i szczotką. Fartuch jest wykonany na szydełku i posiada charakterystyczne wzory ptaków i kwiatów. Uzupełnieniem kostiumu są bursztynowe korale.

Galeria

1/7